Σφαγή του Κατίν

 Τότε που ο Στάλιν (με μόνο μία λέξη) έστειλε στον θάνατο 22.000 Πολωνούς

Αποχαρακτηρισμός απορρήτων για το Κατιν                                      

ΜΟΣΧΑ Με μια κίνηση συμβολικού χαρακτήρα, η Μόσχα αποχαρακτήρισε πλήρως και δημοσιοποίησε στο Διαδίκτυο μια σειρά άκρως απορρήτων μυστικών εγγράφων που επιβεβαιώνουν ότι η σφαγή του Κατίν, τον Απρίλιο του 1940, έγινε κατ΄ εντολή του ίδιου του Ιωσήφ Στάλιν. Ανάμεσα στα έγγραφα του «Πακέτου αρ. 1» όπως ονομάστηκε, βρίσκεται το κατ΄ εξοχήν πειστήριο του εγκλήματος. Πάνω σε μία επιστολή του τότε επικεφαλής της σοβιετικής μυστικής αστυνομίας ΝΚVD Λαβρέντι Μπέρια, στην οποία εισηγείται την εκτέλεση 22.000 πολωνών αιχμαλώτων πολέμου και μελών της πολωνικής ελίτ, ο Ιωσήφ Στάλιν σφραγίζει τη μοίρα τους με μία λέξη, γράφοντας απλώς: «Υπέρ».

Για « σταθερούς, αδιόρθωτους εχθρούς της σοβιετικής εξουσίας, που περιμένουν να απελευθερωθούν για να ενωθούν ενεργά με όσους μάχονται εναντίον της σοβιετικής ισχύος » κάνει λόγο ο Μπέρια στην επιστολή του, προτείνοντας στον Στάλιν να τους επιβληθεί « η θανατική ποινή,χωρίς οι καταδικασμένοι να δικαστούν και χωρίς να τους κοινοποιηθούν οι κατηγορίες εναντίον τους,ούτε τα στοιχεία που οδήγησαν στην καταδίκη τους ».

Επάνω στην επιστολή βρίσκονται οι υπογραφές του Στάλιν και άλλων τριών υψηλόβαθμων μελών του Κομμουνιστικού Κόμματος που προσυπογράφουν την πρόταση. Μ εταξύ των εγγράφων του «Πακέτου αρ. 1», τα οποία ήταν μέχρι πρότινος διαθέσιμα μόνο σε ειδικούς ερευνητές, βρίσκεται και μία επιστολή με ημερομηνία Μαρτίου 1959, όπου ο τότε επικεφαλής της υπηρεσίας πληροφοριών ΚGΒ Αλεξάντερ Σελέπιν προτείνει στον ηγέτη της Σοβιετικής Ενωσης Νικίτα Χρουστσόφ να καταστραφούν όλα τα αρχεία που αφορούν τη σφαγή του Κατίν, με εξαίρεση ελάχιστα από αυτά, προσθέτοντας ότι η επί χρόνια επίσημη σοβιετική εκδοχή, ότι δηλαδή οι Γερμανοί είχαν πραγματοποιήσει τις εκτελέσεις, « είχε εντυπωθεί βαθιά στη διεθνή κοινή γνώμη ».

Η συγκάλυψη έλαβε τέλος τώρα με απόφαση του Ντμίτρι Μεντβέντεφ . « Ολα τα βασικά έγγραφα δημοσιοποιήθηκαν. Υπάρχει ακόμη κάποιο υλικό που δεν έχουμε παραδώσει στους Πολωνούς.Εχω ήδη διατάξει τη δρομολόγηση αυτής της διαδικασίας. Ας μάθουν όλοι τι συνέβη, ποιος πήρε τις αποφάσεις, ποιος εκτέλεσε τις εντολές της δολοφονίας των πολωνών αξιωματούχων . Είναι καθήκον μας να διδαχτούμε από την Ιστορία » δήλωσε ο ρώσος πρόεδρος. Η πολωνική πλευρά χαιρέτισε την απόφαση της Μόσχας, χαρακτηρίζοντάς τη σημαντικό βήμα προς τη σύσφιξη των σχέσεων των δύο χωρών και την αποκατάσταση της αλήθειας. Η επί δεκαετίες άρνηση του Κρεμλίνου να παραδεχτεί τον πραγματικό ρόλο των Σοβιετικών υπήρξε αγκάθι στις σχέσεις μεταξύ Ρωσίας και Πολωνίας.




                                                                                                                             

                                                                                                                                                
                     

Διαφωτισμός – Ρομαντισμός: παράγοντες που διαμόρφωσαν τις αντιλήψεις των Ελλήνων για το παρελθόν

Οι Έλληνες στην προσπάθειά τους να διαμορφώσουν εθνική συνείδηση επικαλέστηκαν την Αρχαιότητα, απ’ όπου θα αντλούσαν τα στοιχεία που θα επιβεβαίωναν ότι είναι απευθείας απόγονοι των ένδοξων αρχαίων Ελλήνων. Μάλιστα, θεώρησαν ότι πολεμώντας τους Τούρκους συνέχιζαν τον αγώνα των προγόνων τους εναντίον της Περσικής βαρβαρότητας. Τους αρχαίους Έλληνες και τον πολιτισμό τους πρόβαλαν οι σημαντικότεροι εκπρόσωποι της εκπαιδευτικής, εκδοτικής και πολιτιστικής κίνησης, η οποία ονομάστηκε, κατ’ αναλογία με τον ευρωπαϊκό Διαφωτισμό, Νεοελληνικός Διαφωτισμός. Στο πλαίσιο αυτό οι ομάδες αυτές καλλιέργησαν τα ελληνικά γράμματα και αναβίωσαν την κλασική Αρχαιότητα διαμορφώνοντας ένα είδος προεθνικής συνείδησης, ίσως μια πρόδρομη μορφή της Μεγάλης Ιδέας, η οποία πρέσβευε τον «φωτισμό» της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας από το ελληνικό πνεύμα και την αποκατάσταση της βυζαντινής συνέχειας.


Ο Νεοελληνικός Διαφωτισμός ορίζεται το πνευματικό κίνημα που εμφανίστηκε στα μέσα του 18ου αι. και το σύνολο των πνευματικών εκείνων και συνειδησιακών φαινομένων της νέας ελληνικής ιστορίας, όσα συμβαδίζουν με τη γενική προαγωγή του Ελληνισμού, και πριν από τη συνθήκη του Κιουτκούκ Καϊναρτζή, αλλά και, ιδίως, μετά, και των οποίων φυσική απόληξη πρέπει να θεωρήσουμε την Ελληνική Επανάσταση . Το κίνημα στηρίχθηκε στις μεταφράσεις των έργων του Ευρωπαϊκού Διαφωτισμού, ενώ οι ριζοσπαστικές τάσεις και το ανερχόμενο αίτημα αυτού για δημιουργία έθνους – κράτους επηρέασαν τις πιο προοδευτικές τάσεις του Νεοελληνικού Διαφωτισμού, όπως προκύπτει μέσα από το έργο του Ρήγα και του Κοραή. Ο Ρήγας Φεραίος (1757-1798) αποτελεί βασικό εκπρόσωπο του Νεοελληνικού Διαφωτισμού, ο οποίος επηρεάστηκε σημαντικά από τη Γαλλική Επανάσταση και τον Ευρωπαϊκό Διαφωτισμό. Στόχος του έργου του ήταν η εθνική αφύπνιση και η απελευθέρωση των Βαλκανίων. Ακόμη, οραματιζόταν την ίδρυση μιας δημοκρατίας με κυρίαρχο το ελληνικό στοιχείο, αλλά και την ίδρυση ανεξάρτητου ελληνικού κράτους. Μάλιστα, σύμφωνα με τον Π. Κιτρομηλίδη η συνάντηση με το κριτικό πνεύμα του Montesquieu καλλιεργεί στη συνείδηση του Ρήγα την αγάπη προς την ελευθερία και του υποβάλλει ως χρέος τη μετάφραση του Πνεύματος των Νόμων «προς όφελος του Γένους. Στο πλαίσιο αυτό το έργο του απέκτησε κατά κύριο λόγο πολιτικό χαρακτήρα. Ο Αδαμάντιος Κοραής (1748-1833) με το σημαντικό σε όγκο έργο του βοήθησε περισσότερο από κάθε άλλο στο να ξεδιαλύνουν οι ριζοσπαστικές προθέσεις και στήριξε την ιδέα διεκδίκησης εθνικού κράτους και είχε την πεποίθηση ότι η ίδρυση ανεξάρτητης ελληνικής πολιτείας ήταν αποτέλεσμα παιδείας, εθνικής συνείδησης και πολιτικής πράξης.

Έτσι, το διανοητικό περιβάλλον μέσα στο οποίο διαμορφώθηκε η ιστορική σκέψη και μάλιστα η εθνική ιδεολογία είχε διαμορφωθεί πολύ πριν από την Επανάσταση του 1821 από τις ιδεολογικές επινοήσεις περί της Αρχαιότητας του Ελληνικού Έθνους που επεξεργάστηκαν οι φορείς του Νεοελληνικού Διαφωτισμού μέσα από τη επαφή τους με τον ευρωπαϊκό Διαφωτισμό (τέλη 18ου – αρχές 19ου αι.). Στο πλαίσιο αυτό αναδείχθηκαν οι πολιτικές και φιλοσοφικές αξίες της ελληνικής κλασικής αρχαιότητας και καλλιεργήθηκε η νεοελληνική ιστορική συνείδηση και ταυτότητα. Μάλιστα, οι αρχαίοι Έλληνες και ο πολιτισμός του έγιναν το σταθερό σημείο αναφορών των Νεοελλήνων Διαφωτιστών. Κάτω από αυτές τις επιρροές οι Έλληνες ταυτίστηκαν περισσότερο με την πολιτισμένη Δύση και απομακρύνθηκαν από την «βαρβαρότητα» και την «τυραννία» της Ανατολής.

Η καθαρά ιστοριογραφική παραγωγή της εποχής του ελληνικού Διαφωτισμού εκτός από μεταφράσεις Ευρωπαίων ιστορικών, περιλαμβάνει και πρωτότυπα έργα, τα οποία αποκαλύπτουν τη θέση της ελληνικής ιστοριογραφίας απέναντι στο θέμα. Ανάμεσα στα πιο αξιόλογα αναφέρουμε: α) τα δύο έργα του Γρ. Παλιουρίτη: Επίτομη Ιστορία της Ελλάδας (Βενετία 1807) και Αρχαιολογία Ελληνική (Βενετία 1817). β) τα κεφάλαια που πρόσθεσε ο Δ. Αλεξανδρίδης στη δεύτερη έκδοση της μετάφρασης της Ιστορίας της Ελλάδας του Γκόλντσμίθ (Βιέννη 1807) και γ) το δοκίμιο Απολογία Ιστορικοκριτική (Τεργέστη 1814).

Συνεπώς, η ελληνική εθνική και ιστορική συνείδηση είχε πρωτίστως τις καταβολές τις στους λαμπρούς αρχαίους προγόνους. Όμως, η αναζήτηση της αδιάλειπτης συνέχειας και η αποκατάστασή της στην Αρχαιότητα, άφηνε απέξω μια ενδιάμεση μεγάλη ιστορική περίοδο, το Βυζάντιο. Σύμφωνα με τον Π. Κιτρομηλίδη η βυζαντινή πολιτεία και ιστορία, απαξιωμένη πλήρως τα χρόνια εκείνα στο λόγο των Ευρωπαίων και Ελλήνων διαφωτιστών ως εποχή σκοταδιστική , θεοκρατική και δεσποτική, θα παραμείνει μέχρι και τα μισά του 19ου στη σιωπή, χωρίς να συμπεριληφθεί στην ελληνική ιστορία: το Βυζάντιο, καθώς θεωρούνταν, σύμφωνα με τους δυτικούς και τους δυτικότροπους λόγιους, ότι ανήκει στη «βάρβαρη» Ανατολή, δεν θα μπορούσε να έχει καμία σχέση με τις αξίες και τα ιδεώδη που αντιπροσώπευε για τους Νεοέλληνες (και Ευρωπαίους) η κλασική Αρχαιότητα. Αυτή η στάση που στήριξαν οι εθνικοί ιστορικοί δεν έδειχνε συνάδει με την επιθυμία να διατρανωθεί η ιστορική συνέχεια του έθνους, καθώς η αποδοχή της νεοτερικής αντίληψης για τον ιστορικό χρόνο υποστήριζε τη γραμμική διαδοχή των ιστορικών περιόδων αποκλείοντας και απαξιώνοντας κάποιες βασικές από αυτές, όπως ήταν η μακεδονική και η βυζαντινή. Αυτό ήταν αποτέλεσμα του ότι θεωρούνταν εποχές παρακμής για το ελληνικό έθνος και υποδούλωσης σε δεσποτικά καθεστώτα, τα οποία είχαν καταλύσει τους φιλελεύθερους θεσμούς των αρχαίων ελληνικών πόλεων.

Το κίνημα του Ρομαντισμού εμφανίστηκε κατά τα τέλη του 18ου αι. και άνθησε κυρίως στα μέσα του 19ου αι. μέσα σε ένα κλίμα άνθησης των εθνικών ιδεών και σε μια περίοδο που ιδρύονταν τα εθνικά κράτη. Το κίνημα αυτό έθεσε στο επίκεντρο των ιδεολογικών ενδιαφερόντων την έννοια του έθνους και συνέβαλε καθοριστικά στη συγκρότηση του αντικειμένου και του προσανατολισμού της ελληνικής ιστοριογραφίας.

Ο ρομαντικός ιστορισμός αποτέλεσε το κυρίαρχο ιστοριογραφικό υπόδειγμα του 19ου αιώνα και επηρέασε σε μεγάλο βαθμό τους θεμελιωτές της ελληνικής ιστοριογραφίας. Οι εμπνευσμένοι από το Ρομαντισμό ιστορικοί πίστευαν ότι η μελέτη του παρελθόντος έπρεπε να αποτελεί μέσο κατανόησης του παρόντος και πρόβλεψης του μέλλοντος. Ακόμη, πρέσβευαν ότι η αναφορά στο έθνος και στην ιστορία του δίνει νόημα στα φαινόμενα του παρελθόντος. Επιπλέον, στο πλαίσιο του ρομαντικού ιστορισμού, ερμήνευσαν τα ιστορικά γεγονότα χρησιμοποιώντας ως σταθερά το «έθνος», δηλαδή την αναλλοίωτη αρχή οργάνωσης των κοινωνιών. Έτσι, η ανθρώπινη ιστορία ταυτίστηκε με την εθνική ιστορία. Μάλιστα, διατυπώθηκε η άποψη ότι η μελέτη του Μεσαίωνα θα βοηθούσε στην ανακάλυψη της "ουσίας" του έθνους, η οποία ενσαρκώνεται στην "ψυχή του λαού" και είναι εμφανής μέσα από τις εκδηλώσεις των αγροτικών πληθυσμών. Συνεπώς, ο Ρομαντισμός έδωσε έμφαση στο Μεσαίωνα, και στο  Ελληνικό Βυζάντιο ,το οποίο είχε υποβιβαστεί από το Διαφωτισμό.

Η πρόσληψη του ελληνικού πολιτισμού από τη γερμανική επιστήμη τον 19ο αιώνα και ο αντίκτυπός της στις ελληνικές σπουδές

Η Γερμανία τον 19ο αιώνα έστρεψε το ενδιαφέρον της στον αρχαίο ελληνικό κόσμο προκειμένου να εξυπηρετήσει πολιτικές σκοπιμότητες.Με τον τρόπο αυτό επηρέασε την ιστορική έρευνα.Αυτό προκύπτει μέσα από το μεγάλο αριθμό μελετών που παρουσιάζουν την αρχαία ελληνική ιστορία στα γερμανικά

Για τους Γερμανούς η αρχαία Ελλάδα αντικατόπτριζε ύψιστο παράδειγμα ελευθερίας και διατήρησης των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών κάθε πόλης – κράτους. Τα γερμανικά κρατίδια έβλεπαν στη συσχέτισή τους με τον αρχαιοελληνικό κόσμο τη δυνατότητα να ενοποιηθούν σε ενιαίο εθνικό κράτος και να διαμορφώσουν τη γερμανική εθνική συνείδηση. Αυτή η πολιτική και εθνική ανάγκη των Γερμανών τους οδήγησε στην επανεξέταση του θέματος γύρω από τη θέση της ελληνικής αρχαιότητας. Για το λόγο αυτό επικαλέστηκαν τις πόλεις κράτη πριν από τον 4ο αιώνα και τη Μάχη στη Χαιρώνεια (338 π.Χ.).Οι πόλεις αυτές διατηρούσαν την αυτονομία τους συναποτελώντας ταυτόχρονα το κοινό ελληνικό έθνος. Έτσι και οι Γερμανοί επιδίωκαν την ένωση των μικρότερων κρατιδίων τους κάτω από μια κοινή ηγετική δύναμη. Πολλοί Γερμανοί μελετητές ασχολήθηκαν με την ελληνική ιστορία με αποτέλεσμα να εκδοθούν πολυάριθμα συγγράμματα σχετικά με την ελληνική ιστορία και να γίνει τελικά η διάκριση ανάμεσα στην κλασική φιλολογία και την αρχαία ιστορία. Σύμφωνα με τον Morris το παράδειγμα του ελληνικού πολιτισμού  ήταν η αιτία που απέδωσε φαινόμενο στο στόχο της γερμανικής ηγεσίας να αντιμετωπίσει τη γαλλική και πολιτική υπεροχή. Η Γερμανία στηριζόταν στον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό, ενώ αντίστοιχα η Γαλλία ήταν στραμμένη στην αρχαία Ρώμη, της οποίας πίστευε ότι αποτελούσε συνέχεια.

Ανάμεσα στους πρώτους διανοούμενους που έστρεψαν τη μελέτη τους στα κλασικά γράμματα ήταν ο Μαρτίνος Κρούσιος (15ος -16ος αι.). Δίδαξε τόσο στα αρχαία όσο και στα νέα ελληνικά και άνοιξε το δρόμο για πολλούς Γερμανούς επιστήμονες. Ένας από αυτούς τους μελετητές ήταν ο Κάρολος Κρουμπάχερ, ο οποίος με το έργο του θέλησε να δείξει ότι η μεσαιωνική ελληνική γραμματεία δεν συνιστούσε απλά και μόνο ένα παράρτημα της αρχαιότητας. Υποστηρίζοντας τη μακραίωνη συνέχεια των Ελλήνων αντιτάχθηκε στα όσα διατύπωσε ο Ιάκωβος Φίλιππος Φαλμεράγιερ, ο οποίος πίστευε ότι οι Έλληνες έχουν πάψει να υπάρχουν από την πρώτη μετά Χριστόν Χιλιετηρίδα και την κάθοδο των Σλάβων και των Αλβανών. Ακόμη, στο πλαίσιο της μελέτης του συνέβαλε στο να καταστούν αυτόνομες οι Βυζαντινές σπουδές. Μάλιστα, υπήρξε ο ιδρυτής του κλάδου των Βυζαντινών σπουδών. Άλλοι διανοούμενοι που μελέτησαν τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό ήταν ο A. Elissen και ο W. Wagner.

Οι Γερμανοί διανοούμενοι του 19ου αιώνα λειτούργησαν καθοριστικά στην επικράτηση του ελληνικού πολιτισμού ως μοναδικού στην παγκόσμια ιστορία. Μάλιστα συνέβαλαν καταλυτικά στην αναγνώριση του ως κοιτίδα για τον ευρωπαϊκό και παγκόσμιο πολιτισμό. Η συστηματική δε μελέτη της κλασικής αρχαιότητας την κατέστησε ως τη βάση της γερμανικής εθνικής εκπαίδευσης. Στο πλαίσιο όλων αυτών δημιουργήθηκε η επιστήμη της αρχαιογνωσίας, η οποία καθιερώθηκε στην Ελλάδα μέσα από τις φιλολογικές σπουδές και τα σχολικά βιβλία. Ακόμη, η επιρροή των Γερμανών υπήρξε ουσιαστική όχι μόνο για την ιστορία και την ποίηση, αλλά και για την αρχιτεκτονική, τη θρησκεία, τη λαογραφία, τη φιλολογία και τα εκπαιδευτικά προγράμματα των ανθρωπιστικών επιστημών.

Η επικράτηση του ρομαντισμού κατά τον 19ο αιώνα έκανε κυρίαρχες τις έννοιες του λαού και του έθνους, οι όποιες την περίοδο αυτή ταυτίζονταν. Για τη Δυτική Ευρώπη η μελέτη του ελληνικού λαϊκού πολιτισμού εξυπηρέτησε σε αυτή τη χρονική στιγμή εθνικά και πατριωτικά ζητήματα. Ωστόσο, για την Ελλάδα τα πράγματα ήταν διαφορετικά, καθώς η μελέτη αυτή αποσκοπούσε στον καθορισμό του ιδεολογικού και ιστορικού μέλλοντος του νέου κράτους. Από αυτή τη μελέτη προέκυψε η επιστήμη της λαογραφίας. Η επιστήμη αυτή αρχικά επεδίωκε να διατυπώσει περίτρανα και να επιβεβαιώσει την καταγωγή των νεότερων Ελλήνων από τους αρχαίους. Στη συνέχεια, και αφού διατράνωσε την αδιάλειπτη συνέχεια των Ελλήνων από την Αρχαιότητα, άρχισε να κινείται περισσότερο ελεύθερα. Θεμελιωτής και ιδρυτής αυτής της νέας επιστήμης ήταν ο Νικόλαος Πολίτης.

Σινικό Τείχος.

Το Σινικό τείχος, είναι μια κινεζική οχύρωση που χτίστηκε από το τέλος του 14ου αιώνα μέχρι την αρχή του 17ου αιώνα, κατά τη διάρκεια της δυναστείας Μινγκ, προκειμένου να προστατευθεί η Κίνα από τις επιδρομές από τις μογγολικές και τουρκικές φυλές. Η δόμησή του στη σημερινή μορφή προηγήθηκε από διάφορα άλλα τείχη που χτίστηκαν από τον 3ο αιώνα π.Χ. ενάντια στις επιδρομές των νομαδικών φυλών που προέρχονται από τις περιοχές που ανήκουν σήμερα στη Μογγολία και τη Μαντζουρία. Το τείχος εκτείνεται σε μήκος 8.851,8 χλμ, σύμφωνα με πρόσφατη μέτρηση, αποτελώντας το μεγαλύτερο σε διαστάσεις ανθρώπινο οικοδόμημα.
Το πρώτο σημαντικό τείχος της Κίνας χτίστηκε κατά τη διάρκεια του πρώτου αυτοκράτορα της βραχύβιας Δυναστείας Τσιν. Αυτό το τείχος δεν κατασκευάστηκε ενιαία, αλλά μάλλον δημιουργήθηκε με την ένωση διάφορων προϋπαρχόντων τειχών που είχαν χτιστεί από τα κράτη της περιοχής. Βρισκόταν δε πολύ βορειότερα από το σημερινό τείχος, και έχουν βρεθεί πολύ μικρά υπολείμματα από αυτό.


Στη συνέχεια συνεχίστηκαν οι προσπάθειες προστασίας της περιοχής και υπήρξαν συνολικά τέσσερα τείχη:
1.)208 π.Χ. (Δυναστεία Τσιν)
2.)αιώνας π.Χ. (Δυναστεία Χαν)
3.)1138 - 1198 (Περίοδος των πέντε δυναστειών και των δέκα βασιλείων)
4.)1368-1620 (Από τον Αυτοκράτορα Χονγκού μέχρι τον Αυτοκράτορα Γουαν Λι της δυναστείας Μινγκ)

To τείχος που μπορεί να δει κανείς σήμερα χτίστηκε κατά τη διάρκεια της δυναστείας Μινγκ, σε πολύ μεγαλύτερη έκταση από τα παλαιότερα τείχη και με τη χρήση υλικών μεγαλύτερης αντοχής. Ο αρχικός σκοπός του τείχους δεν ήταν να κρατηθούν έξω οι εισβολείς, αλλά να εξασφαλιστεί ότι οι ημι-νομαδικές φυλές του βορρά δεν θα μπορούσαν να το διασχίσουν με τα άλογά τους ή να επιστρέψουν εύκολα μετά από κάποια επιδρομή τους.
Κάθε πύργος έχει τουλάχιστον οπτική επαφή με τον προηγούμενο αλλά και με τον επόμενο, ώστε σε περίπτωση επίθεσης να γίνεται ορατή η φρυκτωρία και έτσι να μεταδίδεται από πύργο σε πύργο το μήνυμα μέχρι το Πεκίνο.

Υλικά κατασκευής


Τα υλικά που χρησιμοποιήθηκαν στην κατασκευή του τείχους ήταν τα εκάστοτε διαθέσιμα στην κάθε περιοχή. Κοντά στο Πεκίνο το τείχος κατασκευάστηκε από ασβεστόλιθο. Σε άλλες θέσεις το διαθέσιμο οικοδομικό υλικό ήταν εξορυγμένος γρανίτης ή πυρότουβλο. Όπου βρίσκονταν τέτοια υλικά, αρχικά χτίζονταν δύο παράλληλοι τοίχοι και ο ενδιάμεσος χώρος γέμιζε με αδρανή υλικά. Σε ορισμένες περιοχές τα υλικά κατασκευής συγκολλούνταν με ένα κολλώδες μείγμα ρυζιού και ασπραδιού αυγών. Στις ακραίες δυτικές θέσεις, σε περιοχές γεμάτες ερήμους και ανεπαρκή οικοδομικά υλικά, ο τοίχος κατασκευαζόταν από απορρίμματα που τοποθετούνταν ανάμεσα σε κομμάτια ξύλου.


Το τείχος από το διάστημα



Παραπομπές


1.↑ Πολύ μακρύτερο από ό,τι είχε εκτιμηθεί αποδεικνύεται το Σινικό Τείχος. in.gr (20/04/09) (ανακτήθηκε 22/04/2009 )
2.↑ Το Σινικό Τείχος δεν φαίνεται από το Διάστημα, παραδέχεται επιτέλους το Πεκίνο. in.gr (13/03/04) (ανακτήθηκε 22/04/2009 )
Μέγα Σινικό ΤείχοςΣχετικά με το τείχος από το www.travelchinaguide.com
Ειδήσεις από το CBC.ca News: "Το Σινικό τείχος δεν είναι ορατό από το διάστημα δηλώνει Κινέζος αστροναύτης"
Σινικό τείχος. Από το www.beijingservice.com

 

Ισπανική Αρμάδα

Η Ισπανική Αρμάδα (ισπ.: Grande y Felicísima Armada, δηλαδή "Μεγάλο και Ευτυχές Ναυτικό" ή "Ανίκητη Αρμάδα, Ανίκητο Ναυτικό") ήταν ο Ισπανικός στόλος που συγκροτήθηκε από τον Φίλιππο Β' της Ισπανίας και εστάλη σε μια εκστρατεία εναντίον της Αγγλίας, έχοντας επικεφαλής τον Δούκα της Μεδίνα Σιδόνια, Δον Αλόνσο ντε Γκουθμάν ελ Μπουένο, το 1588.

Στόχος της εκστρατείας του Φιλίππου ήταν να εισβάλλει στην Αγγλία και να την κατακτήσει, αφήνοντας έτσι τις Ηνωμένες Επαρχίες, το τμήμα των Ισπανικών Κάτω Χωρών που απελευθερώθηκε από τους Ολλανδούς επαναστάτες, χωρίς συμμάχους και υποστήριξη. Έτσι, οι ισπανικές κτήσεις του Νέου Κόσμου και οι Ισπανικοί μεταγωγικοί στόλοι του Ατλαντικού θα ήταν ασφαλείς πλέον από τις αγγλικές επιθέσεις. Ο Πάπας Σίξτος Ε', ή Σίξτος Κουΐντο, υποστήριξε αυτήν την ενέργεια, αποδίδοντάς της χαρακτήρα "σταυροφορίας" ενάντια στους αντιπάλους, υποσχόμενος περαιτέρω υποστήριξη μετά τις πρώτες νίκες της Αρμάδας.
Διοικητής της αρμάδας διορίσθηκε αρχικά ο πολύ έμπειρος Αλβάρο ντε Μπαζάν, ο οποίος όμως δεν πρόλαβε να λάβει τα ηνία του στόλου, καθώς απεβίωσε το Φεβρουάριο του 1588 και έτσι τη θέση του πήρε ο Μεδίνα Σιδόνια. Ο στόλος ξεκίνησε με 22 πολεμικά και 110 τροποποιημένα εμπορικά σκάφη, έχοντας ως αρχικό στόχο να φτάσει στην ακτή της Φλάνδρας, όπου ο Δούκας Πάρμα θα περίμενε για να επιβιβαστεί και να εισβάλει με το στρατιωτικό του σώμα στη νοτιοανατολική Αγγλία. Η Αρμάδα πέτυχε τον πρώτο της στόχο και αγκυροβόλησε στο Γκραβελίν, στην παράκτια συνοριακή περιοχή ανάμεσα στη Γαλλία και τις Ισπανικές Κάτω Χώρες. Ενώ ο στόλος περίμενε για να επικοινωνήσει με τον στρατό του Δούκα, αναγκάστηκε να αφήσει το αγκυροβόλιό του λόγω επίθεσης αγγλικών πυρπολικών και στην ναυμαχία που ακολούθησε στο Γκραβελίν η Αρμάδα αναγκάστηκε να ακυρώσει τα σχέδια της.

Η Αρμάδα κατάφερε να ανασυγκροτηθεί και να αποσυρθεί βόρεια, με τον Αγγλικό στόλο να την ακολουθεί ως την ανατολική ακτή της Αγγλίας. Έτσι, αποφασίστηκε η επιστροφή στην Ισπανία και η πλεύση στον Ατλαντικό, περνώντας από την Ιρλανδία. Όμως, καταιγίδες ανάγκασαν τον στόλο να παρεκκλίνει από την αρχική του πορεία και πάνω από 24 σκάφη καταστράφηκαν στις βόρειες και δυτικές ακτές της Ιρλανδίας, ενώ οι επιζώντες αναζήτησαν καταφύγιο στη Σκωτία. Συνολικά 50 σκάφη από την αρχική δύναμη που συγκεντρώθηκε δεν κατάφεραν να γυρίσουν πίσω στην Ισπανία. Η αποστολή αυτή ήταν η μεγαλύτερη σύγκρουση του ακήρυχτου Αγγλο-Ισπανικού Πολέμου(1585-1604).

Πολιτικές σχέσεις των δύο χωρών


Ο Φίλιππος Β' της Ισπανίας ήταν σύζυγος και σύμβουλος της καθολικής Μαρίας Α' της Αγγλίας. Μετά τον θάνατό της το 1558, στον θρόνο ανήλθε η Ελισάβετ Α' της Αγγλίας, που εδραίωσε στην Αγγλία τον Αγγλικανισμό, ενώ απέρριψε την πρόταση νέου γάμου του Φιλίππου. Παρόλο που ο Ισπανός βασιλιάς έχανε έτσι τα δικαιώματα του στον Αγγλικό θρόνο, διατήρησε τις διπλωματικές του σχέσεις ανοικτές με την Ελισάβετ.
Η Μαρία Στιούαρτ της Σκωτίας, την ίδια περίοδο ζητούσε βοήθεια από την ανταγωνίστρια της Ισπανίας, την Γαλλία, για να εναντιωθεί στην Ελισάβετ. Συνεπώς ο Φίλιππος επέλεξε να υποστηρίξει την τελευταία, φοβούμενος τυχόν ενέργειες της Γαλλίας που θα απειλούσαν τα συμφέροντα της χώρας του. Έτσι οι σχέσεις Φιλίππου και Ελισάβετ μπορούν να χαρακτηρισθούν φιλικές την πρώτη περίοδο της βασιλείας της. Παρόλα αυτά, ο αποκεφαλισμός της καθολικής Μαρίας Στιούαρτ από την Ελισάβετ το 1587 χρησιμοποιήθηκε ως πρόφαση για τις μετέπειτα ενέργειες του Φιλίππου.

Το 1568 ξέσπασε η Ολλανδική Επανάσταση, μια προσπάθεια 17 επαρχιών των Κάτω Χωρών να αποτινάξουν τον ζυγό των Αψβούργων. Η Ελισάβετ επέλεξε να βοηθήσει τους Ολλανδούς ομόδοξους επαναστάτες στέλνοντας το 1585 στην Ολλανδία μία δύναμη 7.000 ανδρών, ενώ επίσης επέτρεψε σε Άγγλους "βασιλικούς" πειρατές να επιτίθενται στους ισπανικούς στόλους που επέστρεφαν με πολύτιμα φορτία από την Νότια Αμερική. Αυτό αποτέλεσε την αρχή του Αγγλοϊσπανικού πολέμου.Οι αντίπαλες ναυτικές δυνάμεις


 Αγγλικός στόλος

Η Αγγλία διατηρούσε από το 1557 έναν μόνιμο ναυτικό προϋπολογισμό που ανήκε στην αρμοδιότητα του "Θησαυροφύλακα του Ναυτικού", με προϊστάμενο τον "Λόρδο Θησαυροφύλακα", θέση αντίστοιχη του σημερινού Υπουργού Οικονομικών. Με αρκετά καλή οικονομική διαχείριση, τα δημόσια έσοδα της Ελισάβετ το 1585 ανήλθαν σε 300.000 λίρες, εξασφαλίζοντας της αρκετό οικονομικό πλεόνασμα σε αντίθεση με το αυξανόμενο χρέος του Φιλίππου. Το 1558, η Ελισάβετ ζήτησε επιπλέον χρήματα από το Κοινοβούλιο για να ενισχύσει εκ νέου το ναυτικό, φέρνοντας προς ψήφιση ένα ναυτικό νόμο. Έτσι,με τη χρηματοδότηση αυτή ναυπηγήθηκαν 7 νέα πολεμικά πλοία το διάστημα 1559 έως 1561 (δαπάνες 28.381 λιρών), που είχαν φτάσει τα 14 μέχρι το 1564. Έτσι, το μεγαλύτερο τμήμα του πολεμικού Αγγλικού στόλου ναυπηγήθηκε κατά τη βασιλεία της Ελισάβετ, της οποίας το θησαυροφυλάκιο κατά την έναρξη των επιχειρήσεων διέθετε πλεόνασμα 154.000 λιρών.



Ο Αγγλικός στόλος περιλάμβανε 110 πολεμικά (26 γαλέρες, κατεξοχήν πολεμικά πλοία, και 84 τροποποιημένα και επανεξοπλισμένα πρώην εμπορικά), 15 σκάφη ανεφοδιασμού, 6 μικρά πολεμικά με εκτόπισμα μικρότερο των 100 τόνων, καθώς και 95 μικρά πλοία για διάφορες χρήσεις. Τα 26 βασιλικά πλοία απαιτούσαν πληρώματα 5.890 ανδρών, ενώ ο συνολικός ναυτικός πληθυσμός της Αγγλίας εκτιμάται σε 16.255 άνδρες. Έτσι, ήδη το 1586 οι κομητείες της ενδοχώρας διατάχθηκαν να στείλουν άνδρες διάφορων ειδικοτήτων για την επάνδρωση του στόλου.

Στις επιχειρήσεις του 1588 πήραν μέρος:

Ark Royal - (Ναυαρχίδα του Τσαρλς Χάουαρντ)

Elizabeth Bonaventure - (Τζόρτζ Κλίφορντ, τρίτος κόμης του Κάμπερλαντ)

Rainbow - (Λόρδος Χένρι Σέιμουρ)

Golden Lion - (Τόμας Χάουαρντ, πρώτος κόμης του Σάφολκ)

White Bear - (Αλεξάντερ Γκίμπσον)

Vanguard - (Γουίλιαμ Γουίντερ)

Revenge- (Σερ Φράνσις Ντρέικ)

Elizabeth - (Ρόμπερτ Σάουθγουελ)

Victory- (Ναύαρχος Σερ Τζον Χόκινς)

Antelope - (Χένρι Πάλμερ)

Triumph- (Μάρτιν Φρόμπισερ)

Dreadnought - (Τζορτζ Μπίστον)

Mary Rose - (Έντουαρντ Φέντον)

Nonpareil - (Τόμας Φένερ)

Hope - (Ρόμπερτ Κρόσε)

Bonavolia

Swiftsure - (Έντουαρντ Φένερ)

Swallow - (Ριχάρδος Χώκινς)

Larke - (Άρθουρ Τσίτσεστερ, πρώτος Βαρόνος του Τσίτσεστερ)

Foresight - (Κρίστοφερ Μπέικερ)

Aid - (Γουίλλιαμ Φένερ)

Bull - (Τζέρεμι Τέρνερ)

Tiger - (Τζον Μποστόκε)

Tramontana - (Λούκ Γουάρντ)

Scout - (Χένρι Άσλεϊ)

Achates - (Γκρέγκορυ Ριγκς)

Charles - (Τζον Ρόμπερτς)

Merlin - (Γουόλτερ Γκόουερ)

Spy(πινάτσα) - (Αμβρόσιος Γουάρντ)

Sun(πινάτσα) - (Ρίτσαρντ Μπάκλεϊ)

Cygnet - (Τζον Σέριφ)

Brigandine - (Τόμας Σκοτ)

George - (Ρίτσαρντ Χότζες)

34 εμπορικά

33 φορτηγίδες

23 σκάφη μεταβιβάσεων

30 πλοία των Ηνωμένων Επαρχιών της Ολλανδίας, υπό τον Ιουστίνο του Νασάου

Τα πυρπολικά του Γκραβελίν :

Bark Talbot

Hope

Thomas

Bark Bond

Bear Yonge

Elizabeth

Pastel

Cure's Ship

 H Iσπανική Αρμάδα

Όταν ο Φίλιππος ανήλθε στο θρόνο, στην Ισπανία επικρατούσε άσχημη οικονομική κατάσταση, με μεγάλο ποσοστό πληθωρισμού και δημόσιο χρέος που πλησίαζε τα 20 εκατομμύρια δουκάτα. Κατάφερε μέχρι ενός σημείου να διπλασιάσει τα έσοδα του κράτους, αλλά οι δαπάνες αυξάνονταν με μεγαλύτερο ρυθμό. Η σύσταση της Αρμάδας του στοίχισε 10 εκατομμύρια δουκάτα, ενώ του στοίχιζε 200.000 δουκάτα για κάθε μήνα που βρισκόταν στη θάλασσα.

Κατάφερε να συγκεντρώσει 132 σκάφη, από όλες τις περιφέρειες της Ισπανίας, τις αποικίες και την Πορτογαλία. Στα πλοία επέβαιναν 8.700 ναύτες, 21.500 στρατιώτες καθώς και 2.000 κατάδικοι κωπηλάτες.

Πορτογαλικά σκάφη:

São Martinho (48 κανόνια, ναυαρχίδα του επικεφαλής δούκα Μεδίνα Σιδόνια και του υποδιοικητή Φρανσίσκο ντε Μπομπαμπίλα)

São João (50 κανόνια).

São Marcos (33 κανόνια).

São Felipe (40 κανόνια).

San Luis (38 κανόνια).

San Mateo (34 κανόνια ).

Santiago (24 κανόνια).

Galeon de Florencia (52 κανόνια)

San Cristobel (20 κανόνια)

San Bernardo (21 κανόνια).

Augusta (13 κανόνια).

Julia (14 κανόνια ).

4 Πορτογαλικά πλοία υπό τον Δον Ντιέγκο ντε Μεντράνο

Βισκαϊκά πλοία:

Santa Ana (30 κανόνια, Ναυαρχίδα του Χουάν Μαρτίνεθ ντε Ρεκάλδε, δεύτερου στην ιεραρχία της Αρμάδας).

El Gran Grin (28 κανόνια).

Santiago (25 κανόνια).

La Concepcion de Zubelzu (16 κανόνια).

La Concepcion de Juan del Cano (18 κανόνια).

La Magdalena (18 κανόνια).

San Juan (21 κανόνια).

La Maria Juan (24 κανόνια).

La Manuela (24 κανόνια).

Santa Maria de Montemayor (18 κανόνια).

Maria de Aguirre (6 κανόνια).

Isabela (10 κανόνια).

Patache de Miguel de Suso (6 κανόνια).

San Estaban (6 κανόνια).

13 πλοία με επικεφαλής τον Βάσκο Μιγκέλ ντε Ογκέντο

Καστιλιανά πλοία:

San Cristobal (36 κανόνια, ναυαρχίδα του Ντιέγκο Φλόρες ντε Βαλντές)

San Juan Bautista (24 κανόνια).

San Pedro (24 κανόνια).

San Juan (24 κανόνια).

Santiago el Mayor (24 κανόνια).

San Felipe y Santiago (24 κανόνια).

La Ascuncion (24 κανόνια).

Nuestra Senora de Begona (24 κανόνια).

La Trinidad (24 κανόνια).

Santa Catalina (24 κανόνια).

San Juan Bautista (24 κανόνια).

Nuestra Senora del Rosario (24 κανόνια).

San Antonio de Padua (12 κανόνια).

10 πλοία από την Ανδαλουσία, με επικεφαλής τον Δον Πέδρο ντε Βαλντές στο Nuestra Senora del Rosario (46 κανόνια)

10 πλοία από το Ελ Σαλβαδόρ, με επικεφαλής τον Μάρτιν ντε Μπερτανόνα στο La Regazona (30 κανόνια)

24 φορτηγίδες με επικεφαλής τον Χούαν Γκόμεζ ντε Μεδίνα

4 γαλεάσες με επικεφαλής τον Χούγκο ντε Μονκάδο

24 πλοία υπό τον Δον Αντόνιο
 
 
Ο σχεδιασμός της απόβασης στην Αγγλία


 Η διαδρομή της Αρμάδας-Προετοιμασία.

Πριν από την αποστολή, ο πάπας Σίξτος Ε' επέτρεψε στον Φίλιππο της Ισπανίας να επιβάλλει φόρους "σταυροφορίας" και έδωσε άφεση αμαρτιών στους άνδρες του. Η καθαγίαση του λάβαρου της Αρμάδας στις 25 Απριλίου του 1588 ήταν όμοια με την τελετή πριν τη Ναυμαχία της Ναυπάκτου. Στις 28 Μαΐου 1588 η Αρμάδα απέπλευσε από τη Λισαβόνα με κατεύθυνση τα Αγγλικά στενά της Μάγχης. Ο στόλος αποτελούνταν από περίπου 130 πλοία, 80.000 ναύτες και 18.000 στρατιώτες, ενώ είχε στη διάθεσή του 1.500 ορειχάλκινα(μπρούτζινα) κανόνια και 1.000 σιδερένια. Χρειάστηκαν 2 μέρες για να εγκαταλείψει το λιμάνι όλη η δύναμη του στόλου. Αποτελούνταν από 28 πολεμικά πλοία: 20 γαλέρες, 4 γαλέες και 4 γαλεάσσες. Τα υπόλοιπα βαρέα πλοία ήταν κυρίως παροπλισμένα παλαιά σκάφη τα οποία τροποποιήθηκαν έτσι ώστε να "φέρουν" όπλα. Στο στόλο υπήρχαν επίσης 34 σκάφη μικρότερου εκτοπίσματος.

Στις Ισπανικές Κάτω Χώρες, ένας στρατός 30.000 ανδρών περίμενε την άφιξη της Αρμάδας, η οποία θα τον μεταβίβαζε σε μια περιοχή πιθανώς κοντά στο Λονδίνο. Οι διοικητές της Αρμάδας πιθανότατα σχεδίαζαν να αποβιβάσουν τους στρατιώτες στα δυτικά της Αγγλίας, αν και αυτό είχε απαγορευθεί από τον Φίλιππο. Συνολικά θα συγκεντρωνόταν 51.500 άνδρες μαζί με τους 21.500 στρατιώτες που ήδη μετέφερε η Αρμάδα από την Ισπανία, μια αρκετά υπολογίσιμη δύναμη για την εποχή εκείνη. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο στρατός του Πάρμα ήταν επαγγελματικός και από τους πλέον εξοπλισμένους στην Ευρώπη, πρόκειται για τα λεγόμενα τέρθιο. Παρόλα αυτά οι μισθοί των Ισπανών στρατιωτών ήταν σχετικά μικροί.

Παλίρροια

Την μέρα ακριβώς που η Αρμάδα έφευγε από το λιμάνι της Λισαβόνας, ο Άγγλος πρέσβης στην Ολλανδία συναντήθηκε με αντιπροσώπους του Πάρμα για ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις, ενώ οι Άγγλοι επιχείρησαν μια άκαρπη προσπάθεια να προσεγγίσουν την Αρμάδα στον Βισκαϊκό κόλπο. Στις 17 Ιουλίου, οι διαπραγματεύσεις σταμάτησαν και ο Αγγλικός στόλος ετοιμαζόταν στο Πλύμουθ με ασθενή ροή προμηθειών, περιμένοντας νέα από τις Ισπανικές κινήσεις. Η Αρμάδα καθυστέρησε λόγω κακοκαιρίας, αναγκάζοντας τις τέσσερις γαλέρες και μία γαλέα να εγκαταλείψουν τον στόλο, ο οποίος δεν εθεάθη τελικά κοντά στην Αγγλία πριν τις 19 Ιουλίου. Τα νέα μεταφέρθηκαν στο Λονδίνο μέσω ενός συστήματος από Φρυκτωρίες που είχαν κατασκευαστεί κατά μήκος της νότιας ακτής της χώρας.

Εκείνο το απόγευμα, ο Αγγλικός στόλος είχε εγκλωβιστεί στο Πλύμουθ εξαιτίας της ανερχόμενης παλίρροιας. Οι Ισπανοί διοικητές συγκάλεσαν συμβούλιο πολέμου, όπου προτάθηκε να επιτεθούν στον Αγγλικό στόλο όσο ακόμη διαρκούσε η παλίρροια, να καταστρέψουν τα πλοία που ήταν αγκυροβολημένα εκεί, έπειτα να επιβιβάσουν τα στρατεύματα του Πάρμα και να τα μεταβιβάσουν στην Αγγλία. Ο Μεδίνα όμως αρνήθηκε να δράσει, επιλέγοντας να πλεύσει ανατολικά προς το νησί Γουάιτ. Αμέσως μετά, 55 Αγγλικά πλοία ξεκίνησαν από το λιμάνι του Πλύμουθ, όταν η παλίρροια είχε πλέον υποχωρήσει, υπό τη διοίκηση του Λόρδου Τσαρλς Χάουαρντ του Έφινγκχαμ, με υποναύαρχο τον Σερ Φράνσις Ντρέικ. Ο Χάουαρντ έδωσε αρκετές δικαιοδοσίες στον Ντρέικ, δεδομένης της εμπειρίας του στις μάχες, ενώ στην διοίκηση συμμετείχε και ο Τζων Χώκινς.

Νήσος Γουάιτ και Καλαί

Την επόμενη νύχτα, για να ξεκινήσουν την επίθεση οργανωμένοι σε σχηματισμούς, οι Άγγλοι ακολουθούσαν την Αρμάδα κατά πόδας, κερδίζοντας σημαντικό προβάδισμα. Την επόμενη εβδομάδα ακολούθησαν δύο συγκρούσεις μικρής κλίμακας, στο Εντιστόουν και την Νήσο του Πόρτλαντ. Δύο Ισπανικά πλοία, το Ροζάριο και η γαλέα Σαν Σαλβαδόρ, εγκαταλείφθηκαν έχοντας υποστεί σοβαρά ατυχήματα εν πλω - οι Άγγλοι προσέγγισαν τα πλοία και σημαντική ποσότητα πυρίτιδας (από την οποία είχαν άμεση ανάγκη) περιήλθε στην κατοχή τους. Στην νήσο Γουάιτ, η Αρμάδα είχε την ευκαιρία να δημιουργήσει μια προσωρινή βάση σε "ασφαλή" για τους Ισπανούς νερά και να περιμένουν νέα από τον στρατό του Πάρμα. Σε μία επίθεση με όλη τη διαθέσιμη ναυτική δύναμή τους, οι Άγγλοι διαιρέθηκαν σε τέσσερα σώματα κρούσης: μια μικρότερη ομάδα ήταν υπό τη διοίκηση του Μάρτιν Φρόμπισερ, με τον Ντρέικ να επιτίθεται με μια μεγάλη δύναμη από νότια. Την κρίσιμη στιγμή, ο Μεδίνα Σιδόνια έστειλε ενισχύσεις νότια και διέταξε την Αρμάδα να βγει πάλι στην ανοιχτή θάλασσα για να αποφύγει τις ξέρες και τα αβαθή σημεία κατά την υποχώρηση. Δεν υπήρχαν ασφαλή λιμάνια για τους Ισπανούς στη γύρω περιοχή και έτσι η Αρμάδα αναγκάστηκε να αναχωρήσει για το Καλαί.

Στις 27 Ιουλίου, η Αρμάδα σε πλήρη αμυντικό σχηματισμό αγκυροβόλησε στο Καλαί, όχι μακριά από την Δουνκέρκη, όπου υποτίθεται πως περίμενε ο στρατός του Πάρμα (του οποίου η δύναμη είχε μειωθεί σε 16.000 άνδρες λόγω διάφορων ασθενειών), έτοιμος να ενωθεί με το στόλο χρησιμοποιώντας φορτηγίδες που εστάλησαν από διάφορα λιμάνια κατά μήκος της Φλαμανδικής ακτής. Η επικοινωνία αποδείχθηκε πολύ πιο δύσκολη από το αναμενόμενο, καθώς διαπιστώθηκε καθυστερημένα ότι ο στρατός αυτός έπρεπε να προμηθευτεί αρκετά μεταγωγικά και να συγκεντρωθεί σε ένα λιμάνι, μια διαδικασία που θα διαρκούσε τουλάχιστον έξι ημέρες.

Όσο ο Μεδίνα Σιδόνια καθόταν άπραγος στο αγκυροβόλιό του, το λιμάνι της Δουνκέρκης αποκλείστηκε από έναν Ολλανδικό στόλο τριάντα ελαφρών σκαφών υπό τη διοίκηση του υποναύαρχου Ιουστίνου του Νασάου. Ο Μεδίνα αρνήθηκε να στείλει ενισχύσεις στη Δουνκέρκη παρά τις υποδείξεις του Πάρμα, κρίνοντας πως χρειαζόταν αυτά τα πλοία για προστασία του Καλαί. Δεν υπήρχε κανένα άλλο λιμάνι για να βρει καταφύγιο η Αρμάδα, κάτι που αποτέλεσε μια από τις μεγαλύτερες δυσκολίες της αποστολής, και οι Ισπανοί ήταν πλέον ευάλωτοι. Τα μεσάνυχτα της 28ης Ιουλίου, οι Άγγλοι "θυσίασαν" 8 πλοία τους(πολεμικά), βάζοντας του φωτιά αφού πρώτα τα γέμισαν με πίσσα, θειάφι και μπαρούτι, και αφήνοντάς τα ακυβέρνητα κοντά στα αγκυροβολημένα Ισπανικά πλοία της Αρμάδας. Τα δύο πυρπολικά προσεγγίστηκαν από τους Ισπανούς και διώχθηκαν μακριά, αλλά στην αναταραχή που δημιουργήθηκε έκοψαν τα σκοινιά τους και ανέβασαν τις άγκυρες και έτσι διασκορπίστηκαν. Κανένα Ισπανικό πλοίο δεν κάηκε τελικά, αλλά ο σχηματισμός της Αρμάδας είχε διαλυθεί και προσπαθώντας να ανασυνταχθούν στο Καλαί, είχαν αντίθετο άνεμο, ενώ ο αγγλικός στόλος πλησίαζε για μάχη.

 Ναυμαχία του Γκραβελίν

Το μικρό λιμάνι του Γκραβελίν ήταν εκείνη την εποχή τμήμα της Φλάνδρας και των Ισπανικών Κάτω-Χωρών, κοντά στα σύνορα με τη Γαλλία και συνεπώς την Ισπανική περιοχή που βρισκόταν πιο κοντά στην Αγγλία. Ο Μεδίνα Σιδόνια προσπάθησε να ανασυγκροτήσει τον στόλο του εκεί, μη όντας σε θέση να πλεύσει πιο ανατολικά, καθώς οι Ολλανδοί εχθροί του είχαν αφαιρέσει τα θαλάσσια σημάδια που υποδείκνυαν τις ξέρες της περιοχής.

Οι Άγγλοι είχαν μάθει πολλά για τα δυνατά και αδύναμα σημεία της Αρμάδας κατά τις τελευταίες αψιμαχίες στο στενό της Μάγχης και είχαν καταλήξει στο συμπέρασμα πως ήταν απαραίτητο να πλησιάσουν σε μια απόσταση 100 μέτρων για να καταφέρουν να πετύχουν διάτρηση στον ξύλινο σκελετό των Ισπανικών πλοίων. Στις πρώτες αναμετρήσεις, είχαν ξοδέψει το μεγαλύτερο μέρος της πυρίτιδάς τους και έτσι διατάχθηκαν από τον Γουάιτ να φυλάξουν τα βαρέα πυρομαχικά και το μπαρούτι τους για μια αποφασιστική αναμέτρηση κοντά στο Γκραβελίν. Κατά τη διάρκεια όλων των αψιμαχιών, τα Ισπανικά κανόνια αποδείχθηκαν δυσκίνητα και δύσκολα στη χρήση, ενώ οι Ισπανοί πυροβολητές δεν είχαν εκπαιδευτεί στο να τα γεμίζουν. Σε αντίθεση με τους Άγγλους "συναδέλφους" τους, έριχναν την πρώτη βολή και μετά ανέβαιναν στο κατάστρωμα για να τελέσουν το κύριο καθήκον τους, δηλαδή την επίθεση με ρεσάλτο στα εχθρικά πλοία. Ναυάγια από πλοία της Αρμάδας που βρέθηκαν στην Ιρλανδία μαρτυρούν ότι στην πραγματικότητα το μεγαλύτερο μέρος της πυρίτιδας του στόλου δεν χρησιμοποιήθηκε. Η επιδίωξή τους να εμπλέκονται σε μάχη σώμα με σώμα αποδείχθηκε μια από τις μεγαλύτερες αδυναμίες των Ισπανών. Αυτή η τακτική χρησιμοποιήθηκε αποτελεσματικά κατά τη Ναυμαχία της Ναυπάκτου και τη Μάχη του Πούντα Δελγάδα το 1852 κι έτσι οι Άγγλοι, όντας ενήμεροι γι' αυτή την Ισπανική μέθοδο, προσπάθησαν να την αποφύγουν.

Οι Ισπανοί άνοιξαν πυρ παραπλανημένοι από τους επιδέξιους ελιγμούς των Αγγλικών πλοίων, τα οποία ήταν ακόμα εκτός πεδίου βολής. Έτσι, όταν οι Ισπανοί αστόχησαν στις πρώτες τους βολές, οι Άγγλοι πλησίασαν και με συνεχόμενες ομοβροντίες προκάλεσαν ζημιές στα εχθρικά πλοία. Αυτό τους επέτρεψε επίσης να διατηρήσουν προσήνεμη θέση και να μπορούν να πετύχουν διάτρηση στα εκτεθειμένα κάτω καταστρώματα κάτω από το επίπεδο του νερού.

Πέντε Ισπανικά πλοία βυθίστηκαν. Η γαλεάσα Σαν Λορέντζο έπεσε σε ξέρες του Καλαί και καταλήφθηκε από τον Τσαρλς Χάουαρντ μετά από αιματηρή μάχη ανάμεσα στο πλήρωμα, τους σκλάβους της γαλέρας, και των Άγγλων, οι οποίοι τελικά κατέλαβαν το πλοίο. Οι γαλέες Σαν Ματέο και Σαν Φελίππε αποσύρθηκαν μισοβυθισμένες και έπεσαν σε ξέρες κοντά στη νήσο Βάλχερεν, όπου την επόμενη μέρα κατελήφθησαν από τους Ολλανδούς. Πολλά άλλα πλοία υπέστησαν σοβαρές ζημιές, κυρίως τα Ισπανικά και Πορτογαλικά πλοία "Ατλαντικής" κλάσης, τα οποία αντιστέκονταν στον κύριο όγκο της επίθεσης από τις πρώτες ώρες της μάχης με ατομικές ενέργειες ενάντια σε ομάδες Αγγλικών πλοίων. Το Ισπανικό σχέδιο για "συνάντηση" με τον στρατό του Πάρμα είχε αποτύχει, αλλά η παρουσία της Αρμάδας στη Βόρεια Θάλασσα αποτελούσε ακόμα απειλή για την Αγγλία.

Την επόμενη μέρα, ο άνεμος επέτρεψε στην Αρμάδα να αποσυρθεί βόρεια και να απεμπλακεί. Χαρακτηριστικά, ο Μεδίνα Σιδόνια είπε: "Μας έσωσε ο άνεμος". Οι Άγγλοι συνέχισαν την καταδίωξη του στόλου ως τις 2 Αυγούστου μέχρι τις ακτές της Σκωτίας για να σιγουρευτούν πως η Αρμάδα δεν θα επιχειρούσε εκ νέου να ανασυνταχθεί με τον Πάρμα. Από εκείνο το σημείο και μετά οι Ισπανοί άρχισαν να υποφέρουν από δίψα και κούραση, και έτσι η μοναδική εναλλακτική του Μεδίνα Σιδόνια ήταν να χαράξει πορεία για την Ισπανία, πλέοντας στα πιο επικίνδυνα νερά του Ατλαντικού.


Η ομιλία στο Τίλμπουρι


Μιας και ο κίνδυνος μιας απόβασης από τις Κάτω Χώρες δεν είχε εξανεμιστεί, μια δύναμη 4.000 Άγγλων στρατιωτών στάλθηκε στο Δυτικό Τίλμπουρι στο Έσσεξ για να υπερασπιστεί την περιοχή από τυχόν αποβατικές ενέργειες με στόχο το Λονδίνο. Η Ελισάβετ ξεκίνησε να συναντήσει τους άνδρες της για να τους εμψυχώσει φορώντας ελαφρά πανοπλία πάνω από το φόρεμά της και χωρίς καθόλου φρουρούς, μόνο κάποιους ακόλουθους. Παρά τα παράπονα για την ασφάλειά της, η Ελισάβετ απευθύνθηκε στα στρατεύματα με ίσως την πιο αξιόλογη ομιλία της, κατά τη διάρκεια της οποίας είπε την περίφημη ρήση: "Γνωρίζω πως έχω το σώμα μιας αδύναμης γυναίκας, αλλά έχω την καρδιά και το στομάχι ενός Βασιλιά, και ενός Βασιλιά της Αγγλίας επίσης! Και θεωρώ βρομερά υποτιμητικό πως η Ισπανία, ο Πάρμα ή οποιοσδήποτε άλλος πρίγκιπας της Ευρώπης τολμά να εισβάλει στα σύνορα του βασιλείου μου".

 Επιστροφή στην Ισπανία

Η Αρμάδα έπλευσε κατή μήκος των ακτών της Ιρλανδίας, στην σχετική ασφάλεια της ανοικτής θάλασσας του Ατλαντικού. Τα πλοία χρειάζονταν επισκευές από το μεγάλο ταξίδι, ενώ τα τρόφιμα και το νερό τελείωναν. Επίσης, μιας και ήταν αδύνατο να μετρηθεί επακριβώς το Γεωγραφικό μήκος την εποχή εκείνη, οι Ισπανοί δεν αντιλήφθηκαν ότι το Ρεύμα του Κόλπου τους "τραβούσε" βόρεια και ανατολικά ενώ αυτοί κινούνταν δυτικά και έτσι τα πλοία έστριψαν νότια πολύ πιο ανατολικά από το σημείο που είχαν σχεδιάσει, διαπράττοντας ένα μεγάλο λάθος πλοήγησης. Κατά μήκος των ακτών της Ιρλανδίας και προηγουμένως της βορειοανατολικής Σκωτίας, δυνατοί δυτικοί άνεμοι παρέσυραν τα πλοία προς τις ακτές και πολλά από αυτά, έχοντας εγκαταλείψει τις άγκυρες τους στο Καλαί, οδηγήθηκαν στα βράχια. Τα τέλη του 15ου αιώνα, και ειδικά η δεκαετία του 1590, σημαδεύτηκαν από ασυνήθιστα δυνατές Βορειοατλαντικές καταιγίδες, συσχετιζόμενες με μεγάλη συγκέντρωση πολικού πάγου στη Γροιλανδία, ένα χαρακτηριστικό φαινόμενο της "Μικρής Εποχής των Παγετώνων". Ως αποτέλεσμα, χάθηκαν περισσότερα πλοία και ναύτες λόγω της κακοκαιρίας παρά λόγω των εχθρικών δυνάμεων.

Εκείνη την περίοδο των επιχειρήσεων συνολικά 5.000 Ισπανοί έχασαν τη ζωή τους είτε από πνιγμό είτε από την πείνα είτε από τις Αγγλικές και Ιρλανδικές δυνάμεις που στάθμευαν στην Ιρλανδία. Οι Ιρλανδοί, παρά το γεγονός ότι ήταν καθολικοί και οι ίδιοι, έβλεπαν τους Ισπανούς ως κατακτητές και κατέσφαξαν τους περισσότερους επιζώντες από τα ναυάγια των Ιρλανδικών ακτών. Μερικοί άλλοι επιζώντες φυγαδεύθηκαν επιτυχώς. Τελικά, στην Ισπανία κατάφεραν να επιστρέψουν 67 πλοία και 10.000 άνδρες. Οι περισσότεροι ήταν ετοιμοθάνατοι από τις αρρώστιες, τις ελλείψεις και τις κακουχίες της θάλασσας. Επίσης, πολλοί από αυτούς πέθαναν αργότερα στην Ισπανία ή σε πλωτά νοσοκομεία στα Ισπανικά λιμάνια λόγω των ασθενειών. Αναφέρεται ότι, όταν ο Φίλιππος ο Β' έμαθε το αποτέλεσμα της αποστολής, φανερά απογοητευμένος είπε: "Έστειλα την Αρμάδα να πολεμήσει ενάντια σε άνδρες, όχι ενάντια στους ανέμους και τα κύματα του Θεού", συγχωρώντας με αυτή τη ρήση τον Δούκα Μεδίνα Σιδόνια.

Σύνοψη παραγόντων της Ισπανικής στρατηγικής ήττας

Το γεγονός ότι δεν υπήρχαν αρκετά στρατεύματα στην Ισπανία για να γίνει απευθείας η απόβαση στην Αγγλία και έτσι κρίθηκε αναγκαία η απόσπαση των Ισπανικών φρουρών από περιοχές των Κάτω-Χωρών.

Η σχετικά μικρή εμπειρία του Μεδίνα Σιδόνια.

Ο σχεδόν μηδαμινός συντονισμός μεταξύ της Αρμάδας και του στρατού του Πάρμα.

Τα άσχημα καιρικά φαινόμενα που αντιμετώπισε η Αρμάδα

Η έλλειψη αρκετών Ισπανικών λιμανιών στα στενά της Μάγχης, που να μπορούν να φιλοξενήσουν πλοία με εκτόπισμα ανάλογο των σκαφών της Αρμάδας.

Η υπεροχή των Άγγλων σε ναυτικές τακτικές και σε εξοπλισμό (σιδερένια πυροβόλα πάνω σε κιλλίβαντες)


 Συνέπειες - συμπεράσματα

Οι Αγγλικές απώλειες ήταν σχετικά μικρές, ενώ κανένα πλοίο δεν βυθίστηκε. Όμως μετά τη νίκη, ο τύφος, η δυσεντερία και η πείνα υπήρξαν αιτία θανάτου πολλών ναυτών και στρατιωτών (περίπου 6.000-8.000), καθώς απολύθηκαν από τις μονάδες τους χωρίς πληρωμές η αποζημιώσεις λόγω των οικονομικών περικοπών της Αγγλικής κυβέρνησης, που άφησε τους Άγγλους υπερασπιστές απλήρωτους για μήνες, σε αντίθεση με τους Ισπανούς οι οποίοι παρείχαν οικονομική υποστήριξη στους επιζώντες της Αρμάδας.

Οι τακτικές που αναπτύχθηκαν από τον Αγγλικό στόλο κατά τις επιχειρήσεις αποτέλεσαν πραγματική "επανάσταση" στον θαλάσσιο τρόπο του "μάχεσθαι". Κύριο στοιχείο των τακτικών αυτών ήταν η πλήρης αξιοποίηση των πυροβόλων, τα οποία ως τότε είχαν βοηθητικό ρόλο κατά τη διάρκεια του εμβολισμού και της επιβίβασης των μπουκανιέρων στα αντίπαλα σκάφη.Συνεπώς, η ναυμαχία του Γκραβελίν θεωρείται από ορισμένους ερευνητές ως ένα σημείο καμπής στην ναυτική πολεμική ιστορία, που έγειρε τη ζυγαριά υπέρ της Αγγλίας και έφερε στο προσκήνιο την "Αγγλική θαλασσοκρατορία", της οποίας η ανάπτυξη συνεχίστηκε και τον επόμενο αιώνα. Επίσης, μετά την ήττα του, το Ισπανικό ναυτικό προχώρησε σε μεγάλη αναδιοργάνωση, έτσι ώστε να είναι σε θέση να προασπίσει τα χωρικά του ύδατα και τα θαλάσσια περάσματα για έναν ακόμη αιώνα.

Στην Αγγλία, η ανύψωση του ηθικού λόγω της νίκης υπήρξε μεγάλη και διήρκεσε για χρόνια, όπως και η φήμη της Ελισάβετ μετά το θάνατό της. Η απώθηση της Ισπανικής Αρμάδας έδωσε στους Προτεστάντες όλης της Ευρώπης την πεποίθηση ότι πίσω από τη νίκη "κρυβόταν" ο Θεός, κάτι που φαίνεται από επιγραφές όπως "He blew with His winds and they were scattered" (φύσηξε με τους ανέμους Του και -οι εχθροί- διαλύθηκαν), που κοσμούσαν τα μετάλλια μνήμης και τιμής. Επίσης χαρακτηριστική ήταν η τροποποίηση της ρήσης του Ιούλιου Καίσαρα "Veni vidi vici" σε "Venit,Vidit,Fugit" (ήλθε, είδε, απήλθε).

Η νίκη χαρακτηρίστηκε από τους Άγγλους ως η μεγαλύτερη της ιστορίας τους μετά τη μάχη του Αζινκούρ. Παρόλα αυτά, η Ισπανική Αυτοκρατορία θίχτηκε στο ελάχιστο, μπόρεσε σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα να καλύψει τις απώλειες της, ενώ οι κτήσεις της σε Αμερική και Ευρώπη ουδέποτε απειλήθηκαν, παρά την ενίσχυση των εχθρών του Φιλίππου με Αγγλικά στρατεύματα. Επίσης, οι μετέπειτα επιχειρήσεις της Αγγλικής Αρμάδας και οι λαφυραγωγίες εναντίων των Ισπανικών αποικιών δεν μπόρεσαν να βλάψουν την εδαφική ακεραιότητα της Ισπανίας, ενώ η πτώχευση και τα εσωτερικά προβλήματα της Γαλλίας, η οποία ουσιαστικά αποτελούσε το "αντίπαλο δέος" για την Ισπανία, τις επόμενες δεκαετίες έφερε την Ισπανία πιο κοντά από ποτέ στην επίτευξη του στόχου της για παγκόσμια κυριαρχία.
Τρεις ακόμα Αρμάδες μικρότερου μεγέθους στάλθηκαν εναντίον της Αγγλίας μετά το 1588. Η δεύτερη απέπλευσε από την Ισπανία με διαταγές να αποβιβάσει τα στρατεύματα που μετέφερε στην Ιρλανδία, αλλά λόγω άσχημων καιρικών συνθηκών αναγκάστηκε να γυρίσει πίσω πριν να φτάσει στο στόχο της.

 Άλλες σημασίες

Ισπανική Αρμάδα (ισπ.: Armada Española) ονομάζεται το τωρινό πολεμικό Ναυτικό της Ισπανίας, ενώ στην "αργκό" του τένις με τον όρο αυτό γίνεται αναφορά στους πλέον διακεκριμένους Ισπανούς παίκτες.


Βιβλιογραφία

The Confident Hope of a Miracle. The True History of the Spanish Armada, by Neil Hanson, Knopf (2003), ISBN 1-4000-4294-1.

From Merciless Invaders: The Defeat of the Spanish Armada, Alexander McKee, Souvenir Press, London, 1963. Second edition, Grafton Books, London, 1988.

The Armada, Garrett Mattingly, Houghton Mifflin, Boston, 1959

The Spanish Armadas, Winston Graham, Dorset Press, New York, 1972.

"Αθηναϊκή και Αγγλική θαλασσοκρατορία",Νίκος Κυριαζής & Μ.Ζουμπουλάκης,σελ.14-17,Εκδοτικός Οργανισμός Πάπυρος - Ιστορία Εικονογραφημένη,Τεύχος 406 - Απρίλιος 2002,ISSN 1107-0285

"Ελισάβετ εναντίον Φιλίππου Β'",Νίκος Κυριαζής & Μ.Ζουμπουλάκης,σελ.29-32,Εκδοτικός Οργανισμός Πάπυρος - Ιστορία Εικονογραφημένη,Τεύχος 407 - Μάης 2002,ISSN 1107-0285

Spanish Armada Protestant vision

Spanish Armada at British Battles

Ιπποκράτης και η Ιατρική του Μέθοδος.

Ο Ιπποκράτης (π. 460 π.Χ.-360 π.Χ.) ήταν περίδοξος Έλληνας γιατρός, ο πρώτος που ταξινόμησε συστηματικά την ιατρική και επιχείρησε μια μεθοδευμένη θεραπεία των νοσημάτων. Ήταν Κώος, Ασκληπιάδης κατά το γένος και γιος του Ηρακλείδη και της Φαιναρέτης ή της Πραξιθέας κόρης της Φαιναρέτης κατ' άλλους. Από τη μητέρα του ήταν 20ος έκγονος του Ηρακλή και από τον πατέρα τον 18ος έκγονος του Ασκληπιού. Αρχικά υπήρξε μαθητής του ίδιου τον πατέρα του, κατόπιν του Ηρόδικου, του Γοργία, του ρήτορα Λεοντίνου και του Δημόκριτου του Αβδηρίτη, αν και αρκετοi ερευνητές ισχυρίζονται πως η σχέση του με τον Γοργία και τον Δημόκριτο ήταν μια πνευματική επικοινωνία και όχι σχέση μαθητείας.

Γεγονότα και υποθέσεις

Αφού εκπαιδεύτηκε στην ιατρική αναχώρησε απ' την Κω και επισκέφθηκε διαδοχικά τη Θεσσαλία, τη Θάσο και τη Θράκη. Η φήμη του απλώθηκε γοργά σε όλη την Ελλάδα και πέρα από τα όριά της στην κραταιά Περσία. Ο Αρταξέρξης τον κάλεσε στην αυλή του στέλνοντας πρέσβεις με πολύτιμα δώρα αλλά εκείνος αρνήθηκε να φύγει απ' την πατρίδα του. Λέγεται πως θεράπευσε τον βασιλιά των Μακεδόνων Περδίκκα και λύτρωσε τα Άβδηρα από λοιμό. Ορισμένοι ισχυρίζονται πως εκεί θεράπευσε τον «μανιακό», όπως τον αποκαλούσαν, Δημόκριτο, αν και από μεταγενέστερους συγγραφείς έχει καταγραφεί ο θαυμασμός που ένιωθε ο Ιπποκράτης για το σοφό άνδρα. Όπως φαίνεται, αυτός ο ισχυρισμός είναι ανυπόστατος. Βοήθησε πολύ τους Αργείους και τους Αθηναίους, λαμβάνοντας προληπτικά μέτρα για την εξάπλωση λοιμωδών νοσημάτων. Οι τελευταίοι, ως ένδειξη ευγνωμοσύνης τον μύησαν στα ελευσίνια μυστήρια και τον ανακήρυξαν πολίτη των Αθηνών. Επίσης, παραχώρησαν δωρεάν σίτιση στο Πρυτανείο για αυτόν και τους απογόνους του, αν και οι σύγχρονοι ερευνητές αμφισβητούν την ανάμειξη του σε γεγονότα της αττικής γης. Πέθανε περίπου στην ηλικία των ενενήντα χρόνων στη Λάρισα και τάφηκε κάπου μεταξύ Γυρτώνος, Τιρνάβου και Λαρίσης. Σύμφωνα με τον Άνθιμο Γαζή το μνήμα του διατηρήθηκε μέχρι και το δεύτερο μ.Χ. αιώνα.
Ο Ιπποκράτης έζησε στην Ελλάδα κατά τον χρυσό αιώνα, ο οποίος ανέδειξε μεγάλος άνδρες, όπως ο Σοφοκλής, ο Ευριπίδης και ο Θουκυδίδης. Περιόδευσε, όπως λέγεται, στη Θεσσαλία, τη Θράκη, τη Θάσο, τη Σκυθία, πιθανώς δε και στη Μέση Αίγυπτο. Είναι ο πρώτος που Θεμελίωσε την επιστημονική ιατρική όπως βεβαιώνει και ο Γαληνός, (πρώτος εξήνεγκε την τελείαν παρ' Έλλησι ιατρικήν. xiv, 676). Τα έργα του είναι προϊόντα έξοχης παρατήρησης, εμπειρίας και σπάνιου ορθολογισμού. Ουσιαστικά αποτελούν το μεγαλύτερο σταθμό στην πορεία της ελληνικής ιατρικής.Τα έργα που αποτελούν την Ιπποκράτειο Συλλογή είναι 59 στον αριθμό, γράφτηκαν στην ιωνική διάλεκτο μεταξύ του 440-340 π.Χ. και είναι τα αρχαιότερα μνημεία ακριβούς επιστημονικής ιατρικής. Χωρίζονται σε τομείς.

Γενικής φύσης είναι:

ο Όρκος
ο Νόμος
Περί Αρχαίας Ιατρικής
Περί Ιατρού, Περί Τέχνης
Περί Ευσχημοσύνης
Παραγγελίαι και Αφορισμοί
Ανατομικά και φυσιολογικά είναι:
Περί Ανατομής
Περί Καρδίας
Περί Σαρκών
Περί Αδένων
Περί Οστέων Φύσεως
Περί Γονής
Περί Φύσεως Παιδίου
Διαιτητικά
Περί Τροφής
Περί Διαίτης
Περί Διαίτης Υγιεινής
Γενικής παθολογίας είναι:
Περί Αέρων, Υδάτων, Τόπων
Περί Χυμών
Περί Κρίσεων
Περί Κρισίμων
Περί Εβδομάδων
Περί Φυσών
Στην προγνωστική ιατρική ανήκουν:
Προγνωστικόν
Προρρητικόν και Κωακαί Προγνώσεις
Στην ειδική νοσολογία:
Περί Επιδημιών
Περί Παθών
Περί Νόσων
Περί των Εντός Παθών
Περί της Ιερής Νόσου
Περί Τύπων των κατ' άνθρωπον
Στη Θεραπευτική ανήκουν:
Περί Διαίτης Οξέων
Περί Υγρών Χρήσιος
Στη χειρουργική ανήκουν:
Κατ' Ιατρείον
Περί Ελκών
Περί Αιμοροϊδων
Περί Συρίγγων
Περί των εν τη Κεφαλή Τραυμάτων
Περί Αγμών
Περί Άρθρων. Μολχικός
Στη μαιευτική και τη γυναικολογία τα:
Περί Παρθενίων
Περί Γυναικείας Φύσεως
Περί Γυναικείων Α', Β'
Περί Αφόρων
Περί Επικυήσεως
Περί Επταμήνου και Οκταμήνου
Περί Εγκατατομής Εμβρύου
Στην οφθαλμολογία ανήκει το:
Περί Όψεως
Στην παιδιατρική ανήκει το:
Περί Οδοντοφυίης
Εκτός των παραπάνω έργων περιλαμβάνονται και 24 Επιστολές και το Περί Μανίας Λόγος, στο οποίο περιγράφεται η πρόσκληση του Ιπποκράτη από τους Αβδηρίτες για την υποτιθέμενη θεραπεία του Δημόκριτου. Όμως, οι πολλές διασκευές των έργων του, η προσθήκη ψευδεπίγραφων από αρχαιοτάτων χρόνων οδήγησαν τους μεταγενέστερους μελετητές στην αδυναμία διάκρισης των νόθων έργων από τα γνήσια. Άλλωστε η συλλογή στη σημερινή μορφή της έγινε περίπου κατά το 300 π.Χ., στους Αλεξανδρινούς χρόνους, οπότε και άρχισε με την εντολή του Πτολεμαίου η περισυλλογή των συγγραμμάτων του. Έτσι, κρίθηκε αναγκαίο να περιληφθούν όλα τα συγγράμματα που έφεραν το όνομά του, ακόμη και αν υπήρχαν βάσιμες υποψίες πως ήταν ψευδεπίγραφα, αρκεί να ανήκαν στους προ-αριστοτελικούς χρόνους.
Βέβαια, το ζήτημα της γνησιότητας απασχόλησε για πολύ τους ερευνητές, με αποτέλεσμα να καταγραφούν πολλές και παράδοξες απόψεις. Ο Ερωτιανός, για παράδειγμα, παραδέχεται μόνον 31 συγγράμματα, ενώ ο Γαληνός μειώνει τον αριθμό τους περίπου σε 13. Από τους νεότερους ο Γάλλος ιστορικός της ιατρικής Εμίλ Λιτρέ, στηριζόμενος στην ιωνική διάλεκτο γεμάτη με τους «δωρισμούς» του Ιπποκράτη, εξαιτίας της δωρικής καταγωγής του, παραδέχεται ως γνήσια, εκτός του Όρκου και του Νόμου, άλλα έντεκα έργα. Ο Ντιλς παραδέχεται μόνον τρία κ.ο.κ. Σημαντικότερη από τις εκδόσεις του έργου του παραμένει η δεκάτομη έκδοση του Εμίλ Λιτρέ (1829-1861), στο Παρίσι, με ελληνικό κείμενο και γαλλική μετάφραση. Η νεότερη έκδοση των έργων ανήκει στον Κουλβάιν (Λειψία 1894 και 1902), αλλά παρέμεινε ανολοκλήρωτη. Από τους Έλληνες άριστη κριτική στα έργα του έκανε ο Αδαμάντιος Κοραής στα Περί Αερίων Υδάτων και Τόπων και Περί Διαίτης Οξέων και Αρχαίας Ιατρικής.

Το Θαύμα της Ιατρικής

Γενικά, ο Ιπποκράτης θεωρεί ότι τα πάντα προέρχονται από τα 4 στοιχεία, σε καθένα από τα οποία ανταποκρίνεται η ιδιότητα του ψυχρού, του ξηρού, του θερμού, του υγρού. Στα στερεά συστατικά του σώματος υπερισχύει το γαιώδες και στα υγρά το υδατώδες. Συνεκτική ουσία των πάντων είναι το πνεύμα, έμφυτο και θερμό στον άνθρωπο, που εδρεύει στην καρδιά. Θεμελιώδη υγρά του σώματος είναι το αίμα, το φλέγμα, η κίτρινη και η μαύρη χολή. Από την ισορροπία και την ανισορροπία τους εξαρτάται η υγεία ή η νόσος.
Στο σώμα ενυπάρχει μια ιδιαίτερη ζωική δύναμη, η φύσις. Από αυτή τη δύναμη εξαρτάτο η συντήρηση, η ανάπτυξη, αλλά και η θεραπεία του σώματος και η επαναφορά του από την παθολογική κατάσταση στη φυσιολογική. Αυτή είναι και η μεγαλοφυέστερη σύλληψη της διάνοιας του Ιπποκράτη, ο οποίος δικαιώνεται σήμερα από τις σύγχρονες απόψεις περί υγείας και ισορροπίας του βιο-ενεργειακού δυναμικού του οργανισμού. Άλλωστε ο Ιπποκράτης δεν εντοπίζει τη νόσο στα όργανα. Θεωρεί πως ο οργανισμός νοσεί ή θεραπεύεται ως σύνολο και έτσι ο ασθενής αντιμετωπίζεται με ένα τελείως διαφορετικό μάτι και προοπτική.
Κατά τον Ιπποκράτη και τους αποκαλούμενους Ιπποκρατικούς ο γιατρός οφείλει να απορρίπτει κάθε είδους δεισιδαιμονία, να είναι καθαρός στο σώμα και αχώριστος της ηθικής. Η ζωή του πρέπει να είναι σεμνή και γεμάτη σιγή και ο ίδιος να είναι φιλόσοφος. Δίκαια, λοιπόν, ο Αντράλ είδε στους Ιπποκρατικούς, ανθρώπους στερημένους από τη σύγχρονη τεχνολογία της παρατήρησης να δρουν με την πνευματική τους δύναμη και μόνον και να οδηγούνται στις ίδιες αλήθειες ή ιδέες, στις οποίες οδηγούνται σήμερα οι επιστήμονες με την αργή και επίπονη εργασία της ανάλυσης και της παρατήρησης. Για τον Γαληνό ο Ιπποκράτης είναι «Θείος», μέγιστος των γιατρών και πρώτος των φιλοσόφων. Δεν περιορίστηκε στον απλό εμπειρισμό, αλλά τον ένωσε με τη διάνοια, προκειμένου να γνωρίσει τη φύση.
Η μορφή του Ιπποκράτη ως «Πατέρα της Ιατρικής» παραμένει ισχυρή όχι μόνο στους ιστορικούς κύκλους της αρχαιότητας και στη σύγχρονη εποχή, αν και έχουμε συνηθίσει να τον βλέπουμε μέσα από τα μάτια του Γαληνού. Ο Γαληνός περιγράφει τον Ιπποκράτη όπως Θα περιέγραφε μάλλον τον εαυτό του, κι έτσι έδωσε έμφαση στα κείμενα μόνον που τον ενθουσίαζαν. Όμως, παραμένει ταυτόχρονα και ο συνδετικός κρίκος για τη διάδοση της διδασκαλίας του, καθώς μετέφερε τον ενδιαφέρον του σε μεταγενέστερους γιατρούς.
Έτσι, με την αντιγραφή των κειμένων του οι ιδέες του Ιπποκράτη επιβίωσαν κατά τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία και τις κληρονόμησαν οι γιατροί της Αναγέννησης. Η συλλογή έγινε το θεμέλιο γύρω από το οποίο καταγράφηκε η εμπειρία της ιατρικής, προκειμένου να χτιστεί το σύγχρονο οικοδόμημα της ιατρικής. Μόνο που η σύγχρονη ιατρική εξειδικεύτηκε τόσο, ώστε έχασε το συνολικό οικοδόμημα, τη θεμελιώδη ιδέα του Ιπποκράτη. Με βάση το γεγονός ότι οι Ιπποκρατικοί, εκτός από τo ότι ήταν φιλόσοφοι, ενδιαφέρονταν και για άλλους τομείς, προκειμένου να καταλήξουν στις εύστοχες και αποκαλυπτικές παρατηρήσεις τους, όπως για παράδειγμα η εθνογραφία. Η ευρύτητα των γνώσεών τους οδηγούσε σε ερμηνείες που δε σχετίζονταν μόνο με τη μηχανιστική θεώρηση του ανθρώπινου οργανισμού, κάτι που θα πρέπει να λάβει σοβαρά υπόψιν της η ιατρική επιστήμη σήμερα, προκειμένου να οδηγηθεί στο σύγχρονο, παγκόσμιο θαύμα της θεραπείας.Ιπποκράτειος Όρκος

 Όρκος του Ιπποκράτη

Ο όρκος του Ιπποκράτη είναι ο όρκος που λαμβάνεται από ιατρούς και αναφέρεται στην ηθική εξάσκηση της ιατρικής. Πιστεύεται πως ο όρκος γράφτηκε από τον Ιπποκράτη τον 4ο αιώνα π.Χ. ή απο έναν απο τους μαθητές του, και έτσι περιλαμβάνεται στην Ιπποκρατική συλλογή. Παρ'όλο που είναι περισσότερο ιστορικής και ηθικής αξίας, ο όρκος θεωρείται ως "τελετή περάσματος" για αυτούς που εκπαιδεύτηκαν να ασκούν την ιατρική, ωστόσο δεν είναι πλέον αναγκαστικό και δεν λαμβάνεται απο όλους τους ιατρούς.

Προτεινόμενη βιβλιογραφία

ΙπποκράτηςAsimov, I., . Asimov's Biographical Encyclopedia of Science and Technology (2nd Revised Edition), Doubleday (Garden City, New York, 1982).

Collier, P.F., Oath and Law of Hippocrates, Harvard Classics Volume 38,(1910).

"Hippocrates: The Greek Miracle in Medicine", Ancient Medicine (November 12, 1997).

Jori, A., Medicina e medici nell'antica Grecia. Saggio sul 'Perì téchnes' ippocratico. Il Mulino Editore, (Bologna-Napoli 1996) ISBN 88-15-05792-7.

Penfield, W., The Mystery of the Mind . Princeton University Press, (Princeton,1978).

E.KIAPOKAS:HIPPOKRATES KOS 2004

Ο πολιτισμός των Ινκας(2)

Οι Ίνκας ήταν ένας πολιτισμός και μια αυτοκρατορία της Νότιας Αμερικής, η οποία έπεσε με την κατάκτηση του Νέου Κόσμου από τους Ισπανούς. Πρωτεύουσα ήταν το Κούσκο στο σημερινό Περού. Σε μια έκταση από το Εκουαδόρ μέχρι τη Χιλή και Αργεντινή ζούσανε πάνω από 200 έθνη.

Τα σημαντικότερα ευρήματα βρίσκονται στους αρχαιολογικούς τόπους Κούσκο, Μάτσου Πίτσου, καθώς και στη λίμνη Τιτικάκα.
Η ονομασία Ίνκα προέρχεται από το έθνος Ίνκα και ερμηνευόταν ότι είναι από την ονομασία του θεού Ήλιου (Ίντι). Αργότερα, το ίδιο όνομα το έδωσαν και στους λαούς που υποτάχτηκαν στους Ίνκα. Η αυτοκρατορία των Ίνκα αρχίζει περίπου από το 1200 π.Χ. και φτάνει μέχρι τον 15ο αιώνα, όταν καταλύεται από τον Ισπανό Φρανσίσκο Πιζάρο.

 Ιστορία

Σύμφωνα με τη μυθολογία των Ίνκας, ο βασιλιάς των Ίνκας Μάνκο Καπάκ ίδρυσε την αυτοκρατορία και είχε τον τίτλο του Αγυάρ. Το ίδιο όνομα είχε και ο τελευταίος βασιλιάς των Ίνκα Μάνκο Καπάκ ο Β΄ (1533- 1537). Το πρόσωπο του βασιλιά το θεωρούσαν ιερό, αφού με την ονομασία Ίνκα βασικά ονόμαζαν τον θρησκευτικό τους αρχηγό. Ο Ίνκα εθεωρείτο γιος του Ήλιου και ήταν υποχρεωμένος να παντρευτεί τη μεγαλύτερη αδελφή του για να εξασφαλίσει την καθαρότητα του βασιλικού γένους. Κάτι τέτοιο και ήταν επιτρεπτό αλλά και επιβαλλόταν από τη θρησκεία τους, που ήταν η λατρεία του Ήλιου.

Καλλιέργεια των Ίνκα

 Η επέκταση και η σταθεροποίηση της Αυτοκρατορίας

Παραδοσιακά ο διάδοχος του θρόνου ήταν και αρχηγός του στρατού. Ο διάδοχος Τόπα Ίνκα Γιουπάνκι ήταν ο γιος του Πατσακούτι Ίνκα: άρχισε τις κατακτήσεις στο Βορρά το 1463 και τις συνέχισε ως αυτοκράτορας μετά από το θάνατο του Πατσακούτι το 1471. Η σημαντικότερη κατάκτησή του ήταν το βασίλειο Chimor, ο μόνος σοβαρός ανταγωνιστής του Ίνκα στην ακτή του Περού.
Η αυτοκρατορία επεκτάθηκε στο Βορρά μέχρι το σημερινό Εκουαδόρ και την Κολομβία. Ο γιος Ουάυνα Καπάκ πρόσθεσε σημαντικό έδαφος στο Νότο. Οι Ίνκας κατέκτησαν το Περού, τη Βολιβία, το μεγαλύτερο μέρος του Εκουαδόρ και μια μεγάλη μερίδα της Χιλής βόρεια του ποταμού Μάουλε, όπου συνάντησαν την ισχυρή αντίσταση από τις φυλές Μαπούτσε. Η αυτοκρατορία επεκτάθηκε επίσης στην Αργεντινή και την Κολομβία. Τα εδάφη της αυτοκρατορίας και οι τοπικοί πολιτισμοί δεν ενσωματώθηκαν πλήρως. Η αυτοκρατορία των Ίνκα συνολικά ήταν μια οικονομική και εμπορική ένωση υπό τη διαχείριση των Ίνκα.


Η πτώση της αυτοκρατορίας

Οι Ισπανοί κατακτητές (κονκισταδόρες), που οδηγήθηκαν από τον Φρανσίσκο Πιζάρο και τους αδελφούς του, εξερεύνησαν νότια του Παναμά και φτάσανε στα εδάφη των Ίνκα το 1526. Ήταν σαφές ότι είχαν φθάσει σε ένα πλούσιο έδαφος με τις προοπτικές του μεγάλου θησαυρού, και μετά από μια δεύτερη αποστολή του Πιζάρο (1529) με βασιλική έγκριση κατέκτησε την περιοχή. Ένα χρόνο μετά επέστρεψαν στο Περού και πέσανε σε ένα πόλεμο μεταξύ των δύο αδελφών Ουασκάρ Ίνκα και Αταούαλπα Ίνκα για την εξουσία της αυτοκρατορίας.
Ο πόλεμος αυτός είχε αποδυναμώσει αρκετά την αυτοκρατορία. Ήταν άτυχο γεγονός ότι οι Ισπανοί έφθασαν στο αποκορύφωμα ενός εμφύλιου πολέμου. Ο Πιζάρο δεν είχε τρομερή δύναμη: ακριβώς 180 άτομα, 1 πυροβόλο και μόνο 27 άλογα.
Ένας Ισπανός ιππέας, όμως, πλήρως θωρακισμένος, είχε τεχνολογική ανωτερότητα απέναντι στις δυνάμεις των Ίνκα. Οι Ισπανοί είχαν αναπτύξει μια από τις καλύτερες στρατιωτικές μηχανές στον κόσμο και τακτική που μαθεύτηκε στη μακροχρόνια πάλη των αιώνων τους ενάντια στα μαυριτανικά βασίλεια στην Ιβηρική Χερσόνησο. Μαζί με αυτήν την τακτική και την υλική ανωτερότητα, οι Ισπανοί επίσης είχαν αποκτήσει τις δεκάδες χιλιάδων ιθαγενείς σύμμαχους που επιδίωξαν να τερματίσουν τον έλεγχο των Ίνκα στο έδαφός τους.
Αυτό, σε συνδυασμό με μια τολμηρή στρατιωτική επίθεση από τους Ισπανούς στην Καχαμάρκα, τους επέτρεψε να συλλάβουν τον αυτοκράτορα. Ο Αταούαλπα διέταξε τη δολοφονία του αντιπάλου του, Ουασκάρ, και οι Ισπανοί εκμεταλλεύτηκαν τις διάφορες φατρίες μέσα στο κράτος των Ίνκα. Ήταν σε θέση επίσης να αυξήσουν επιπλέον τους συμμάχους τους και προώθησαν τελικά μια επιτυχή επίθεση στην πρωτεύουσα Κούσκο.
Ο Πιζάρο ίδρυσε έπειτα την πόλη Πιούρα το 1532 και έστειλε τον Χερνάντο ντε Σότο για να συναντηθεί με τον Αταούαλπα, ο οποίος είχε νικήσει τον αδελφό του στον εμφύλιο πόλεμο και στηριζόταν με 80.000 στρατεύματα στην Καγιαμάρκα. Ο Πιζάρο και μερικοί από τους ανθρώπους του συναντήθηκαν με τον Αταούαλπα. Οι Ισπανοί απαίτησαν οι Ίνκα να δεχτούν την αυτοκρατορία του βασιλιά της Ισπανίας και να δεχτούν και τον χριστιανισμό.
Λόγω του γλωσσικού εμποδίου και ίσως λανθασμένης ερμηνείας, ο Αταουάλπα μπερδεύτηκε από την περιγραφή της χριστιανικής πίστης. Ο Αταούαλπα επεχείρησε περαιτέρω έρευνα στα δόγματα της χριστιανικής πίστης, την οποία εξυπηρέτησε ο απεσταλμένος του Πιζάρο. Ο Αταούαλπα πρόσφερε στους Ισπανούς αρκετό χρυσό για να γεμίσει το δωμάτιο όπου τον φυλάκισαν μέσα και δύο φορές την ίδια ποσότητα ασημιού. Οι Ίνκα πλήρωσαν τα λύτρα αυτά, αλλά ο Πιζάρο τους εξαπάτησε και αρνήθηκε να απελευθερώσει τον Αταουάλπα.

Ο πολιτισμός των Ίνκας(Ινδιάνων Λ.Αμερικής)

Οι Ίνκας δημιούργησαν την μεγαλύτερη αμερικανική Αυτοκρατορία. Προς το τέλος του XIV αιώνα,η αυτοκρατορία άρχισε να επεκτείνεται από την αρχική της περιοχή προς την περιοχή Cuzco, που βρίσκεται στη Νότια Αμερική. Σταμάτησε όμως απότομα με την ισπανική επιδρομή κατευθυνόμενη από τον Francisco Pizarro το 1532.

Η Αυτοκρατορία των Ίνκας

Οι Ίνκας ονόμασαν την επικράτεια τους Tawantinsuyu,που στη γλώσσα Quechua,την γλώσσα των Ίνκας σημαίνει «Τα τέσσερα μέρη». Μια επικράτεια,με ποικίλα εδάφη και κλίματα, που καταλάμβανε μια μεγάλη ερημική έκταση εδάφους, διακεκομένη από πλούσιες δεντροστοιχίες, οι ψηλές κορυφές και οι βαθιές εύφορες κοιλάδες των Ανδεων και οι κορυφές των βουνών του τροπικού δάσους της Ανατολής.
Ο όρος Ίνκας δείχνει τον καθοδηγητή, τον ηγέτη καθώς επίσης και τον λαό της κοιλάδας του Κούζκο, την πρωτεύουσα της αυτοκρατορίας. Αυτό βέβαια χρησιμεύει μερικές φορές,για να δείξουν όλους τους λαούς συμπεριλαμβανομένους στο Tawantinsuyu,χωρίς όμως να είναι σωστό.
Η γλώσσα κέτσουα

Η πλειοψηφία των δώδεκα μικρών βασιλείων διατηρούσαν την ταυτότητά τους ακόμα κι αν ήταν συνδεδεμένοι πολιτικά και οικονομικά με τους Ίνκας.
Η Quechua ήταν η επίσημη γλώσσα και την χρησιμοποιούσαν οι περισσότερες κοινότητες μέχρι την άφιξη των Ισπανών, αλλά υπήρχαν τουλάχιστον είκοσι τοπικές διάλεκτοι στα περισσότερα μέρη της αυτοκρατορίας.

Η λάμψη του Πολιτισμού

Όταν οι Ισπανοί έφθασαν στο Περού το 1532, οι Ίνκας είχαν εγκαταστήσει την κυριαρχία τους στην άνω χώρα και στα πεδινά παράλια των Ανδεων. Η Αυτοκρατορία τους απλωνόταν από το Κούσκο ως την Κολομβία στο βορρά και ως τη Χιλή και την Αργεντινή στο νότο.

Η λάμψη του πολιτισμού τους άγγιζε τον παναμά και έφθανε ως τις μακρινές παραλίες του Ατλαντικού στη Βραζιλία, με τη μορφή χάλκινων εργαλείων ή χρυσών και ασημένιων κοσμημάτων, που μεταφέρονταν από φυλή σε φυλή μέσα στο δάσος του Αμαζονίου.
Από όλη τη νότια Αμερική, που ζούσε ακόμη στη λίθινη εποχή, μόνο η Γη του Πυρός ξέφευγε από τη γοητεία του μεγαλείου των Ίνκας, που έμελλε να γεννήσει το μύθο του «El Dorado» όταν οι Ευρωπαίοι υπέστησαν τη γοητεία αυτή με τη σειρά τους.

Ο τελευταίος Αυτοκράτορας των Ίνκας Αταουάλπα, αιχμάλωτος των Ισπανών


Η προέλευση των Ίνκας.

Εν τούτοις, η προέλευση των Ίνκας ήταν σκοτεινή  και αρχικά συνάντησαν δυσκολίες σε μια περιοχή, όπου έζησαν για πολύ καιρό ως παρείσακτοι. Η επέκταση τους δεν άρχισε παρα στα μεσα του ΧV αιώνα, στη βασιλεία του Pachacuti ένατου μονάρχη του Cuzco.
Όσο και αν η επέκταση αυτή ήταν όψιμη, τους εξασφάλισε γρήγορα την κληρονομιά μιας πολιτισμικής παράδοσης για την οποία πολλοί λαοί είχαν συμβάλει στο πέρασμα αρκετών χιλιετίών, ώστε να σφυρηλατηθεί και να εμπλουτισθεί.

Η αρχιτεκτονική

Οι Ίνκας ανέπτυξαν ένα υψηλά λειτουργικό στιλ δημόσιας αρχιτεκτονικής που την διακρίνουμε κυρίως από τις προχωρημένες τεχνικές οικονομικοτεχνικής μελέτης και χτισίματος από πέτρες. Το σχέδιο των πόλεών τους ήταν βασισμένο σε ένα σύστημα με κεντρικές λεωφόρους που διασταυρώνονταν με άλλους μικρότερους δρόμους που κατέληγαν σε μια ανοιχτή πλατεία περιτρυγυρισμένη από δημοτικά κτίρια και ναούς.
Τα κτίρια είχαν έναν μόνο όροφο από άψογες πέτρες,επίσης χρησιμοποιούσαν τούβλα και άχυρα στις περιοχές κοντά στην ακτή.
Για την κατασκευή των μνημείων όπως για παράδειγμα το κάστρο Sacchuaman κοντά στο Cuzco,συμπαγής όγκος πολυγωνικών μασίφ ήταν αρμονισμένα με μια καταπληκτική ακρίβεια. Στις ορεινές περιοχές,όπως το θεαματικό φρούριο που βρίσκεται στο Machu Picchu, η αρχιτεκτονική των Ίνκας αντανακλά τις έξυπνες προσαρμογές του φυσικού ανάγλυφου.

Η Θρησκεία

Η θρησκεία του κράτους ήταν βασισμένη στην λατρεία του Ήλιου.Οι αυτοκράτορες Ίνκας θεωρούνταν οι απόγονοι του Θεού Ήλιου και λατρεύονταν σαν θεότητες. Ο χρυσός,το σύμβολο του Ήλιου,ήταν εξαιρετικά εκμεταλλεύσιμος για να τον χρησιμοποιούν οι ηγέτες και τα μέλη της αφρόκρεμας, όχι τόσο σαν αντάλλαγμα αλλά κυρίως για εθιμοτυπικούς και διακοσμητικούς σκοπούς.

Η θρησκεία κυριαρχούσε σε όλη την πολιτική δομή.

Μετά τον ναό του Ήλιου στο κέντρο του Cuzco, θα μπορούσαμε να χαράξουμε φανταστικές γραμμές προς τους τόπους λατρείας των διαφόρων κοινωνικών τάξεων της πόλης.
Οι θρησκευτικές πρακτικές αφορούσαν χρησμούς,θυσίες ως προσφορά, θρησκευτικούς φόβους και δημόσιες εξομολογήσεις. Ένας ετήσιος κύκλος θρησκευτικών γιορτών ήταν στο ημερολόγιο των Ίνκας, εξαιρετικά ακριβής, όπως η γεωργική χρονιά.

Η εποχή προ- Ίνκας

Οι πρώτοι κάτοικοι του Περού ήταν κυνηγοί νομάδες που κατοικούσαν σε σπήλαια στις περιοχές της περουβιανής ακτής.Η πιο παλιά τοποθεσία,το σπήλαιο χρονολογείται το 12000πΧ. Το βαμβάκι,το καλαμπόκι τα φασόλια και οι πιπεριές καλλιεργούνταν μετά το 4000 π.Χ.
Αργότερα,οι πιο προοδευτικοί πολιτισμοί όπως οι Chavin ανέπτυξαν το ψάρεμα,την γεωργία και την θρησκεία στην χώρα. Περίπου το 300 π.Χ. εξαφανίστηκαν με ανεξήγητο τρόπο αλλά μετά μέσα στους αιώνες πολλοί άλλοι πολιτισμοί, οι Nazca έγιναν πολύ σημαντικοί.